ثبت روز بزرگداشت فارابی در تقویم ملی ایران به پیشنهاد انجمن مفاخر

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به نقل از ایرنا، چندی پیش روزی در تقویم فرهنگی ایران به نام ابونصر فارابی، فیلسوف، موسیقی دان، نام گذاری شد، این رویداد فرهنگی از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی مطرح شده و مورد تایید شورای فرهنگ عمومی قرار گرفت؛ کاوه خورابه، معاون علمی پژوهشی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، درباره چند و چون این طرح با خبرنگار ایرنا به گفت و گو نشست.
خورابه، در توضیح این که چرا روز بزرگداشت فارابی، از سوی انجمن مفاخر به عنوان روز فلسفه، ارائه شده است، گفت: یکی از دغدغه های مهم ما در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، بحث بازخوانی و بازشناسی و توجه به مفاخر و آثاری است که از آنها باقی مانده است، از این روخواهان مواجهه دائمی با آنها هستیم.
وی افزود: بعضی از شخصیت‌های ما، از جمله فارابی با توجه به تقسیم‌بندی‎های جغرافیایی، شخصیت‌هایی چند فرهنگی یا میان فرهنگی شده‌اند، واقعیت این است ما به عنوان کسانی که در حوزه اندیشه قلم می‌زنیم، دغدغه‌ای فراتر از مباحثی که به مرزهای جغرافیایی محدود شود، داریم. درحقیقت ما با این گونه شخصیت‌ها به مثابه یک سرزمین یکپارچه فرهنگی سر و کار داریم و اینگونه به آنها نگاه می کنیم. این شخصیت‌ها را باید در گستره ایران فرهنگی ببینیم، گویی که همچنان یکپارچگی را حفظ می‌کنیم و به این مرزهای جغرافیایی که به ویژه در سده اخیر شکل گرفته، توجه نداریم.
معاون انجمن آثار و مفاخر فرهنگی اضافه کرد: از جمله شخصیت‌هایی که چنین ویژگی‌هایی دارد، ابونصر فارابی است که می‌دانیم چه شخصیت تاثیرگذاری بوده است، به ویژه در دو حوزه مهم اندیشه ایرانی یعنی حکمت و فلسفه و موسیقی. همانطور که لقب معلم اول را به ارسطو داده اند، به درستی واژه معلم ثانی به فارابی منسوب شده، او این لقب را با خود دارد و در تاریخ از آن خود کرده است.
این پژوهشگر اظهار کرد: تالیفات فارابی در حوزه حکمت و فلسفه تأثیر شگرفی داشته است و به همین دلیل شخصیت‌هایی چون دکتر رضا داوری اردکانی، در مجموعه تحقیقات خود، از فارابی به عنوان موسس فلسفه اسلامی نام می‌برد که درحقیقت صاحب مشرب و مکتب فلسفی نیز هست. از سوی دیگر فارابی با تالیف اثری بسیار مهم به نام الموسیقی الکبیر، تاثیر خود را در این دانش مهم تا امروز بر جای گذاشته است، از نظر کمی و کیفی این اثر بزرگترین اثر موسیقایی جهان اسلام و ایران است و همچنان هم از اهمیت ویژه‌ای برخودار است و در رسالات ومتون مختلف موسیقایی تا همین امروز هم حضور بسیار پررنگی دارد.
وی ادامه داد: با رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی جناب دکتر حسن بلخاری که خود از دغدغه مندان عرصه هنر و حکمت ایرانی- اسلامی اند، گفت وگوهایی داشتیم که ما هم به سهم خود درباره فارابی کار ویژه‌ای انجام دهیم، یکی از ایده‌ها این بود که روز فارابی را در تقویم ملی ایران به ثبت برسانیم و به بهانه این مهم، نشست‌هایی هم به نام این مفخر ایرانی برگزار و دستاوردهای علمی و فرهنگی او بررسی و به صورت گسترده تر به جامعه و نسل جدید منتقل شود.
خورابه روند تایید این طرح را این گونه تشریح کرد: استقبال ریاست انجمن آثار و مفاخر فرهنگی از این موضوع سبب شد تا در قالب نامه ای به شورای فرهنگ عمومی کشور پیشنهاد شود تا باتوجه به اهمیت و جایگاه و اهمیت حکمت و فلسفه، روزی به عنوان بزرگداشت فارابی در تقویم ملی ثبت شود و خوشبختانه این موضوع مورد تایید قرار گرفت. نکته بعدی این بود که چه روزی مناسب است؟ و متاسفانه یکی از ضعف‌های تاریخی ما این است که درباره تولد، درگذشت یا اتفاقات خاص زندگی بزرگان اطلاعات دقیق نداریم، تنها سال تولد یا وفات آن را می دانیم که آن هم گاهی با اختلاف نظرهایی همراه است. هر چه جست و جو کردیم تاریخ روز تولد یا درگذشت فارابی را از یک سند معتبر پیدا نکردیم، در نهایت با توجه به این که روز ۲۱ نوامبر روز جهانی فلسفه است و نظر به شخصیت فارابی و این که معلم ثانی نامیده می شود، پیشنهاد ما این بود که در همین روز، روز حکمت و فلسفه را به نام فارابی نام گذاری کنیم و به همین دلیل روز ۳۰ آبان، به عنوان روز ملی حکمت و فلسفه و بزرگداشت ابونصر فارابی از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی پیشنهاد و در شورای عالی انقلاب فرهنگی هم مطرح و تصویب شد. ما هم سی آبان سال جاری، برنامه ای در خور برای ایشان برگزار خواهیم کرد و در یکی از فصلنامه های تخصصی انجمن نیز به فارابی خواهیم پرداخت.
وی با اشاره به این که ثبت جهانی شخصیت علمی و فرهنگی فارابی، بر عهده کمیسیون ملی یونسکو است، ادامه داد: در کشورهایی مثل ازبکستان، تاجیکستان یا قزاقستان، روی پول ملی خود عکس این بزرگان را چاپ می کنند، یک روز را به نام او نامگذاری می کنند و جشن می گیرند. ما از زاویه کار انجمن مفاخر این پیشنهاد را دادیم و حالا با رویکردی ملی به مسأله نگاه می کنیم، با این که پیشتر هم توضیح دادم، دغدغه های فرهنگی ما گاهی از مرزهای ایران هم بیرون می رود و گستره فرهنگی قابل توجهی پیدا می کند.
خورابه در توضیح این که به جز فارابی، بزرگداشت کدامیک از مفاخر را در برنامه های انجمن مفاخر دارند، اظهار کرد: ما در نامه نگاری هایی که داشتیم و فکر می کنیم دوستانی هم از نهادهای دیگر به این موضوع پرداخته بودند، برای روز موسیقی هم پیشنهاد دادیم و خوشبختانه نهادهای دیگر هم این پیشنهاد را دنبال کردند، مثلا روز مربوط به شخصیتی چون صفی‌الدین اُرموی که چهره مهم موسیقی کشور است و دو اثر مهم الادوار و رساله شرفیه اش در قرن هفتم نگاشته شده و در فرهنگ موسیقایی ترکی، فارسی و عربی اثرگذار بوده است، روز مناسبی است. این مسئله در شورای انقلاب فرهنگی مطرح شده است. این روز در حقیقت مصادف با ششم بهمن ماه است که به قولی سالروز درگذشت اوست.
وی ادامه داد: پیگیر هستیم تا هر یک از مفاخر ایران که تاثیرگذاری عمیقی داشته اند و اندیشه آنان نیاز به بازخوانی و شناساندن بیشتر دارد، در تقویم فرهنگی ایران جای بگیرند و به نوبه خودمان در این زمینه تلاش خواهیم کرد، امیدوارم به نتایج خوبی برسیم و همه روزهای تقویم ما آراسته به نام یکی از بزرگان باشد، چون همواره باید نام و یاد مفاخر را ارج نهیم.
خورابه، درباره نشست هایی که انجمن مفاخر در دوران کرونا، گفت: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی از بدو شروع این بیماری فراگیر تلاش کرده است که برنامه های خود را لغو نکند، معمولا نشست ها و برنامه های فرهنگی ما همیشه با حضور مخاطبان برگزار شده است، اما از آغاز کرونا، همه برنامه های ما به سمت بر خط شدن رفت و در اکثر روزهای ملی نشست‌هایی را برگزار کرده ایم. روزهای ملی و بین المللی را از دست نداده ایم و همواره یاد بزرگان و مفاخر را زنده نگه داشته ایم، حتی زمانی که نشستی برگزار نشده است، با یک یادداشت یا یادبود، یاد و نام مفاخر را زنده وگرامی نگه داشته ایم.
به گزارش ایرنا، ابونصر محمد بن محمد بن طرخان بن اوزلوغ فارابی (۲۵۹-۳۳۹ قمری)، از بزرگترین فلاسفه و دانشمندان ایرانی عصر طلایی اسلام است که در علم، فلسفه، منطق، جامعه‌شناسی، پزشکی، ریاضیات و موسیقی تخصص داشت. فارابی به مکتب نوافلاطونی تعلق داشت که سعی داشتند تفکرات افلاطون و ارسطو را با الهیات توحیدی هماهنگ کنند و در فلسفه اسلامی نیز از جمله اندیشمندان مشایی محسوب می‌شود. فارابی شرح‌های ارزشمندی بر آثار ارسطو نگاشته و به سبب همین او را معلم ثانی خوانده‌اند. برگرداندن آثاری از او به زبان لاتین به شهرت وی در مغرب زمین انجامید.
سال ۲۰۲۰، از سوی یونسکو، برای تقدیر از ابونصر فارابی، در نظر گرفته شده بود.