دکتر بهشتی: هنر، چیستیِ فرهنگ و تمدن یک ملت را بازگو می‌کند

دکتر سید محمدبهشتی رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در همایش ” مردم شناسی هنر” با مروری بر جایگاه هنر و ادبیات ایران، گفت: هنر، چیستی فرهنگ و تمدن یک ملت را بازگو می‌کند و ضربان نبض تاریخ یک ملت را می‌توان از صدای هنر شنید.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری او افزود: تکامل فرهنگ و تمدن یک ملت، در هنر متجلی می‌شود.

بهشتی هنر را مرتبط با ساحت روایی فرهنگ و تمدن دانست و اظهار داشت: فرهنگ مضمونی تجریدی و محتوایی دارد که در هنر، بُعد و ساحتی روایی می‌یابد و در این منظر است که هنر، در انواع و اشکال بیان‌های خود می‌تواند عظمت فرهنگ یک ملت و تمدن را بیان کند.

او گفت: مردم‌شناسی و انسان‌شناسی هنر از این‌ سخن‌ می‌گویند که رابطه میان هنر و فرهنگ چیست و بنابراین هنر کمال‌یافته، بدون وجود تحقیقات و مطالعاتی چون مطالعات مردم‌شناسی و انسان‌شناسی هنر، نمی‌تواند به شکلی عمیق و شایسته درک شود.

بهشتی با تمجید از سعدی شاعر پرآوازه ایرانی و با اشاره به محیط های مادی و معنوی که انسان را احاطه کرده است گفت: ساحت معنایی را می‌توانیم به دو ساحت روایی و تجریدی تقسیم کنیم، همه می‌توانند با ساحت روایی که به بیان در می آید ارتباط برقرار کنند.

او افزود: زبان، اسطوره ها، افسانه ها، آیین ها و هنرها به ساحت روایی مربوط می شوند.

بهشتی گفت: بخش هایی از زندگی که به ساحت مادی مربوط می شود دارای دگرگونیهای زیاد است ولی آنچه که به ساحت معنایی مربوط است دارای آهنگ دگرگونی آهسته ای می باشد.

اوافزود: ذخیره شدن تجربیات بشر در ساحت روایی باعث ماندگاری آن وکمک به تداوم فرهنگ می‌شود ولی اگرما فرهنگ رافقط در ساحت ماده محبوس کنیم فرهنگ قابل تداوم نیست و با کوچکترین رویداد در یکی دونسل بعد کاملا منتفی می شود.

بهشتی تاکید کرد: در ساحت روایی است که فرهنگ با وجود چندین نسل بی کفایت بحران زده هم می تواند موجودیتش را حفظ کرده و تداوم پیدا کند و دانایی نهفته در فرهنگ به همگان منتقل شود.

او افزود: مثلا وقتی ما آئین نوروز را به عنوان آئینی مربوط به ساحت روایی برگزار می کنیم تمام دانایی حقیقی مربوط به نوروز انتقال پیدا می کند و نسل های دیگر در بخش های مختلف جامعه از آن دانایی برخوردار می شوند.

بهشتی تصریح کرد: مانند زبان که نه تنها ار‌تباطات ما را برقرار می‌کند بلکه حاصل دانایی موجود در فرهنگ را به بشر منتقل می کند و انسانها بدون آنکه خود متوجه شوند حاصل دانایی را از طریق زبان می‌شنوند. رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در ادامه اظهار داشت: هنر ازجمله مهمترین عناصر در ساحت روایی است، یعنی هنرها در حقیقت محصولی هستند که نسل ها به ساحت روایی می فرستند و درآنجا ذخیره و ماندگار می شود.

او افزود: فرهنگ چیزی نیست که صورت داشته باشد، اگرچه در صورت هایی ظاهر می شود ولی یک امر مجرد از جنس دانایی است.

در پایان همایش مردم‌شناسی هنر که با ۱۰ سخنرانی علمی با استقبال علاقمندان و کارشناسان همراه بود از ویژه‌نامه “انسان‌شناسی هنر” حاصل همکاری پژوهشکده مردم‌شناسی و نشریه کرسی دانشگاه پیام نور استان البرز ، رونمایی شد. در این ویژه‌نامه مقالاتی از فرهاد ورهرام،‌ علیرضا حسن‌زاده، اصغر ایزدی‌جیران، سمیه کریمی، مریم نعمت‌طاوسی، مریم کیان، محمدشریف کمالی، لیلا نفیسی‌نیا، مهرداد وحدتی دانشمند، مهتاب سلیمانی و… منتشر شده است.