سید جلال‌الدین محدث ارموی

سید جلال الدین محدث ارموی دانشی مردی فرزانه، کتاب دوست، کتاب شناس، کتاب گزین، کتاب ورز، کتاب گستر، کتاب دار، و کتاب آفرین بود.

این کتاب که به اهتمام خانه کتاب تولید و نشر می شود گامی دیگر در راه معرفی محدث ارموی است. در این کتاب، علاوه بر گزینش درونمایۀ منابع پیشین، نکات تازه‌ای برای مخاطبان این سلسله باز گفته می‌شود تا این چهرۀ فرهنگی آینده نگر را بیشتر باز شناسند. یعنی گزیده ای از مطالب آثار پیشین همراه با نکات جدید، و همگی در طرحی نو و ساختاری ابتکاری عرضه شده اند. در این ساختار، از یک سوی خوانندگان متوسط که کمتر با این بزرگ و آثارش اشنایی دارند، بهرۀ خود را از متن کتاب می گیرند؛ و از سوی دیگر، خوانندگان محقق که سالها با آثار ایشان انس دارند و بهره برده اند، امید می رود که از پاورقی های ارجاعی و تحلیلی بهره مند شوند.

سید جلال الدین به سال ۱۲۸۳ شمسی مطابق با ۱۳۲۳ قمری در ارومیه، در خانۀ خرده مالکی به نام سید قاسم دیده به جهان گشود و  پس از گذراندن مقدمات فارسی و عربی، علوم دینی را نزد اساتیدی همچون شیخ علی ولدیانی خاکمردانی خویی (۱۲۹۲ – ۱۳۵۰ قمری)، سید حسین عرب باغی ارومی (۱۲۹۴ – ۱۳۶۹ قمری) فرا گرفت. با وجود بیماری و نهی پزشکان از اشتغال زیاد به تحصیل، در این راه تلاش فراوان کرد تا آنجا که از سوی استادش عرب باغی به لقب ملقب شد. در بیست سالگی برای ادامه تحصیل عازم مشهد شد. در بین راه به شبستر رسید و با وجود اصرار علمای آن دیار برای اقامت در آنجا، به شوق کسب علم به مشهد رفت. چهار سال بعد در پی سیاستهای رضاخانی به تبریز رفت، به استخدام وزارت فرهنگ در آمد و در دبیرستان نظام تبریز به تدریس پرداخت. به سال ۱۳۲۰ با ورود روسها به آذربایجان، به تهران رفت و با سمت رییس قسمت مخطوطات در کتابخانه ملی – که در آن زمان چهار سال از تأسیس آن می گذشت – مشغول به کار شد. آشنایی با مجلس روزهای جمعۀ سید نصر الله تقوی اخوی از همانجا آغاز شد که ارتباط با دانشمندانی مانند محمد قزوینی و عباس اقبال، پی آمد آن مجلس بود. محدث، دوستی با این سه دانشمند را تا آخر عمر، به نیکی یاد می کرد. شرکت مستمرّ در روضۀ هفتگی آقا احمد کرمانشاهی مدیر کتابخانه مدرسه سپهسالار (شهید مطهری فعلی) نیز فرصتی برای دیدار پژوهشگران بود.

محدث نخستین کتاب خود را به سال ۱۳۲۴ منتشر کرد. در سال ۱۳۳۵ به دعوت مکرر دانشکدۀ معقول و منقول، به آن دانشکده رفت تا سال ۱۳۴۷ که از آن مرکز بازنشسته شد. در این مدت به پایمال شدن مکرر حقوق مادی خود نیندیشید و دلسوزانه به تربیت دانشوران اشتغال داشت.

هشتمین کتاب از مجموعه‌ی مشاهیر کتابشناسی معاصر ایران به سید جلال‌الدین محدث ارموی اختصاص دارد که توسط عبدالحسین طالعی نگاشته شده و از سوی خانه کتاب در سال جاری منتشر شده است.