مفاخر درگذشته بیستم مهر ماه

انجمن آثار و مفاخر فرهنگی یاد مفاخر درگذشته بیستم مهر ماه را گرامی می دارد.

قتل «حسین بن منصورحلاّج»، عارف و زاهد شهیر مسلمان (۳۰۹ هـ ق)

برگی از زندگی حسین بن منصورحلاّج

حسین بن منصور حلاج از عارفان ایران در سدهٔ سوم و دهه اول قرن چهارم در سال ۲۴۴ هـ.ق در روستای تور از توابع بیضای فارس در خانواده‌ای تازه مسلمان و سنی مذهب متولد شد و در دارالحفاظ شهر واسط به کسب علوم مقدماتی پرداخت. او در ۱۲ سالگی حافظ قرآن شد. سپس برای درک مفاهیم قرآن نزد سهل بن عبدالله تستری رفت و راه و رسم تصوف را از او آموخت و خرقه پوشید. در هیجده سالگی به بغداد رفت و از آنجا راهی بصره شد و نزد عمرو بن عثمان مکی هیجده ماه همنشین شد.

در این ایام شطحیات حلاج آغاز گشت و از این رو بود که عمرو بن عثمان از او رنجید و او را از خود راند. او نیز راهی بغداد شد و در حلقه درس جنید بغدادی وارد شد اما جنید او را به سکوت و خلوت نشینی فراخواند. از حلاج کتابهای فراوان نقل شده‌است از جمله: «طاسین الازل و الجوهر الاکبر»، «طواسین»، «الهیاکل»، «الکبریت الاحمر»، «نورالاصل»، «جسم الاکبر»، «جسم الاصغر»، و «بستان المعرفه». دیوان اشعاری نیز از او به زبان عربی به جای مانده که در اروپا و ایران به چاپ رسیده‌است.

درگذشت محمد حسن اصفهانی، معروف به «صفی علیشاه» (۱۳۱۶ هـ.ق)

برگی از زندگی محمد حسن اصفهانی

حاج میرزا محمد حسن اصفهانی از بزرگان عرفا معروف به صفی علیشاه، در سوم شعبان ۱۲۵۱هـ.ق در اصفهان به دنیا آمد. در اوایل امر مدتی در شیراز و کرمان و یزد و هندوستان به سر برد و عاقبت در تهران مسکن گزید. در این مسافرت‌ها، اصول و قواعد سیر و سلوک را آموخت و قدم به دایره‌ی عرفان گذارد. او در تهران خانقاهی وسیعی بنا نهاد و جمع کثیری به او ارادت ورزیدند. صفی علیشاه مردی دانا سخن سَنج، نیک محضر و خوش صحبت بود و مریدانش از او کرامات زیادی نقل می‌کردند. طبعی روان و منطقی استوار داشته و دارای آثاری از قبیل بَحرالحقایق، تفسیر قرآن، زُبدهُ الاسرار و عرفان الحَق می‌باشد. وفات او درتهران در ۶۵ سالگی واقع شد و در خانقاه خود مدفون گردید.

درگذشت محمود ریاضی، محقق و مترجم معاصر (۱۳۷۳ هـش)

برگی از زندگی محمود ریاضی

محمود ریاضی در سال ۱۳۱۲ هـ.ش در شهرستان دره گز به دنیا آمد. وی همزمان با وقایع ملی شدن صنعت نفت برای ادامه تحصیل راهی مشهد گردید و از این زمان وارد مبارزات سیاسی شد. محمود ریاضی پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ هـ.ش مدتی به دانشکده افسری رفت و سپس وارد دانشکده فنی شد. در ۱۳۴۱هـ ش فارغ‌التحصیل گردید و مطالعات خود را در صنعت برق ادامه داد. محمود ریاضی در اواخر عمر، ترجمه داستان تمدن جهان از آغاز تا سال ۱۹۹۰ م را شروع کرده بود که اجل مهلتش نداد. ترجمه آثاری همچون ظهور و سقوط قدرت‌های بزرگ، روسیه، غرب و چین، بحران انرژی و نیز تألیف تحلیلی کوتاه از امپریالیسم از اوست. استاد ریاضی در مهرماه ۱۳۷۲ هـ.ش بر اثر سانحه هوایی در شصت سالگی درگذشت.