نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
کتاب «سه رساله در موسیقی قدیم ایران» اثر عبدالرحمن سیف غزنوی به کوشش دکتر منصوره ثابت زاده در سلسله انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی منتشر شد. درطلیعه این اثر به قلم دکتر حسن بلخاری رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی آمده است: « در تقسیم‌بندی علوم از منظر یونانیان، موسیقی از اجزاء فلسفه […]
کتاب «سه رساله در موسیقی قدیم ایران» اثر عبدالرحمن سیف غزنوی به کوشش دکتر منصوره ثابت زاده در سلسله انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی منتشر شد. درطلیعه این اثر به قلم دکتر حسن بلخاری رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی آمده است: « در تقسیم‌بندی علوم از منظر یونانیان، موسیقی از اجزاء فلسفه وسطی محسوب و در کنار علومی دیگر چون حساب، هندسه و نجوم قرار گرفت. این همنشینی موسیقی با فلسفه در تاریخ موسیقی و به ویژه موسیقی ایران مبارک و فرخنده بود زیرا به واسطه این همنشینی، موسیقی ارجمند و از ابعاد اصلی تفکّر و اندیشه شد از همین روست که با شکل‌گیری فلسفه اسلامی در قرون اولیه هجری، بزرگ‌ترین فلاسفه مسلمان، تالیفات گرانقدری در باب موسیقی به یادگار گذاشتند. موسیقی کبیر فارابی، رساله پنجم از رسائل اخوان‌الصفا و جوامع علم‌الموسیقی ابن‌سینا در شفا نخستین تالیفات جامع و بسیار فنی در تاریخ موسیقی ایران اسلامی محسوب می‌شوند البته بعد از آثار کسانی چون ابواسحاق کندی. این پرداخت عظیم فلسفی، بستر و مبنایی گران برای اوج‌گیری وجه نظری و عملی موسیقی در تمدن اسلامی فراهم آورد و از همین رو بود که بزرگانی چون صفی‌الدین ارموی، اسحاق موصلی، زریاب کبیر و عبدالقادر مراغی در جهان موسیقی ما آشکارگشته و بسیار درخشید. سه رساله مذکور در این کتاب، که به اهتمام سرکارخانم دکتر منصوره ثابت‌زاده، اینک پیش روی شماست عبارتند از: رساله موسیقی نجم‌الدین کوکبی بخارایی، رساله موسیقی خواجه عبدالرحمن بن سیف الدین غزنوی و رساله‌ای از مولفی ناشناس همراه با منظومه شش مقام ماوراءالنهر از سال میلاد و وفات نجم‌الدین کوکبی اطلاعی در دست نیست اما بنا به این که رساله خود را به نام عبیدالله خان ازبک ( از خانان ازبک) نگاشته و این عبدالله یا عبیدالله در نیمه اول قرن دهم هجری می‌زیسته، بنابراین قطعی است که کوکبی در این قرن زندگی می‌کرده است. موسیقیدانی توانا که در این رساله تالیف و ایقاع (هماهنگ ساختن آوازها) را شرح داده و ابعاد و اجناس دوازده مقام آواز را بیان کرده است. گفته شده نجم‌الدین شش آواز را به نظم درآورده و خود ضمن آن که غزل‌سرایی درخور بوده آواز خوشی نیز داشته است. در باب مولف رساله دوم نیز که از آن عبدالرحمن بن سیف الدین غزنوی است تردیدها وجود دارد اما بنا به قول موسیقی‌پژوه بزرگ معاصر مرحوم دانش‌پژوه، غزنوی در تالیفات خود متأثر از کوکبی و عبدالقادر مراغی بوده بنابراین هم‌عصر یا پس از کوکبی می‌زیسته. رساله سوم نیز که عنوان گمنام را بر خود دارد و بنابراین نمی‌توان از مولفش نشانی داد، در مقدمه خود نشان داده متأثر از رأی فیثاغوریان و اخوان‌الصفا در نسبت میان موسیقی و افلاک بوده است. رأی و نظری که در ابتدای این طلیعه به نقل از مولانا ذکر کردیم و البته مورد نفی و نقض بزرگانی چون فارابی در موسیقی کبیر و و ابن‌سینا در جوامع علم‌الموسیقی بود. ضمن سپاس از اهتمام سرکارخانم دکتر منصوره ثابت زاده، از همکارانم در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برای آماده‌سازی چاپ مجدد این اثر تشکر کرده و امید دارم مورد استفاده موسیقی پژوهان کشورمان قرار گیرد.» کتاب «سه رساله در موسیقی قدیم ایران» در شمارگان ۵۰۰ نسخه و با قیمت ۴۰۰۰۰تومان از سوی انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی روانه بازار نشر شده است.