این دفتر مشتمل بر حدود بیست نوشته از متفکر شهید استاد محمد اسماعیل مبلغ در باب زندگی، فلسفه و وجوه مختلف تفکر شیخ الرئییس ابوعلی حسین بن عبدالله بن سینا است.

ابن سینا، بی‌تردید یکی از شگفتی‌های تبار انسانی و به درستی نمونۀ برجستۀ انسان جامع قرون وسطایی است که چونان سیمای مرکزی فرهنگ و پهلوان خردگرایی در برهۀ حساس (و نسبتاً بحرانی) از تاریخ فرهنگ اسلامی در افق حیات عقلانی آن ظاهر می‌شود. از آن پس، تأثیر مستمر ابن سینا، از رهگذر خفا و ظهور سیمای فرهنگی او، در فراز و فرود فرهنگ و تمدن اسلامی همواره محسوس و مشهود است.

این مجموعه مشتمل بر اغلب نوشته‌هایی است که استاد مبلغ در مورد زندگی، افکار و شخصیت ابن سینا نگاشته و در خلال سال‌های طولانی و در نشریات وقت و اغلب در مجله‌های آریانا و ژوندون و دیگر نشریات و مطبوعات آن زمان کشور نشر کرده است. بعضی از این مقالات، به زندگی و جهات و جوانب شخصی ابن سینا مربوط می‌شود و برخی به وجوه گوناگون اندیشۀ شیخ الرئیس تماس می‌گیرد. به همین جهت نوشته‌های گردآمده در این دفتر را دو بخش تنظیم شده است و مشخصات منبع اصلی هر مقاله را جا به جا در پاورقی آن آورده شده است.

بخش اول خود مشتمل بر زندگی، زمانه و تحولات عصر او و تأثیرات او بر دیگران و ترجمۀ آثار و کتب او به زبان‌های اروپایی و نسبت و مناسبت تفکر او با دیگر رجال علمی اسلامی مانند غزالی و ابن خلدون است. این مجموعه روی هم رفته زیر عنوان «ابن سینا: زندگی، آثار و تأثیرات» در یک بخش گنجانده شده است. بخش دوم نیز به جوانب مختلف تفکر و فلسفۀ ابن سینا اختصاص دارد.

چهار مقالۀ نخست «فلسفه چیست؟»، «تعریف و تصنیف فلسفۀ از نظر افلاطون»، «تعریف فلسفه از نظر ابن سینای بلخی» و «طبقه‌بندی علوم فلسفی» به تعریف و دسته‌بندی می‌پردازد. «علم برین» وجوه مختلف بحث از متافیزیک را مورد بررسی قرار داده است. سه گفتار مفصل «از افلاطون تا ابن سینا»، «اپستمولوجی در فلسفه ابن سینای بلخی» و «پیشگفتاری بر ادراک حسی در فلسفۀ ابن سینا» مباحث معرفت شناسانه است.

بدین ترتیب، بخش افکار ابن سینا در این دفتر مشتمل بر تعریف و خاستگاه فلسفه، متافیزیک، معرفت شناسی، ادب و هنر و حکمت عملی است.

مؤلف  این همه را در بخش دوم تحت عنوان «ابن سینا: آرا و اندیشه های فلسفی» قرار داده است.

مؤلف در ترتیب مقالات، در حد امکان کوشیده است که توالی منطقی را رعایت کند و تاریخ نگارش و نشر ملاک تقدم و تأخر نبوده است.

محمد اسماعیل مبلغ، فلسفۀ ابن سینا، تصحیح، ویرایش و مقدمه: علی امیری، کابل، دانشگاه ابن سینا و بنیاد اندیشه، قطع: رقعی، بها: ۵۰۰ افغانی، ۱۳۹۶.