گزارش برگزاری پنجمین دوره‌ جایزه‌ دکتر فتح‌الله مجتبایی

مراسم اهدای پنجمین دوره‌ جایزه‌ دکتر فتح‌الله مجتبایی عصر روز گذشته با حضور اصحاب فرهنگ و اندیشه و با اعطای جوایز برگزیدگان در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.

پنجمین دوره‌ جایزه‌ دکتر فتح‌الله مجتبایی که به بهترین پایان‌نامه‌های دوره‌ دکتری در رشته‌های «زبان و ادبیات فارسی» و «ادیان و عرفان» که در سال ۱۳۹۳ دفاع شده است، اهدا می‌شود. عصر روز گذشته نیز با اعلام اسامی چهار پایان نامه برگزیده این مراسم برگزار شد.

در جایزه‌ دکتر مجتبایی امسال به دو پایان‌نامه داده شد: «سنت تصحیح در ایران پس از اسلام» نوشته‌ مجتبی مجرد و «نسب‌نامه‌ و طریقه‌ عرفانی شیخ اشراق» نوشته‌ زهرا زارع. پایان‌نامه‌ مجتبی مجرد در دانشگاه فردوسی مشهد، با راهنمایی دکتر محمدجعفر یاحقی و پایان‌نامه‌ زهرا زارع در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات با راهنمایی دکتر شهرام پازوکی نوشته شده است.

امسال دو پایان‌نامه نیز مورد تشویق هیأت داوران قرار گرفت: «سنت شعر فارسی و غزل‌های ادرین ریچ: بررسی ابهام در جست‌وجوی زبانی مشترک» نوشته‌ی ندا علیزاده‌کاشی و «مأثورات امام علی در مفاهیم عرفانی تا سده‌ پنجم» نوشته‌ زهرا ابراهیمی. پایان‌نامه‌ علیزاده‌کاشی، به زبان انگلیسی، در دانشگاه مچراتا در ایتالیا با راهنمایی پروفسور مارینا کمبونی و پایان‌نامه‌ ابراهیمی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات با راهنمایی دکتر ابوالفضل محمودی نوشته شده است.

دکتر فتح الله مجتبایی طی سخنانی در این مراسم با اشاره به این نکته که از اینکه بعد از گذشت پنج سال چنین پیشنهادی را کرده است خوشحال است گفت : آفت بسیار بدی حیات فرهنگی ما را گرفته است و نمونه‌های آن را هم دیده ایم. مقداری زیادی از چنین احوالی نتیجه اوضاع شرایط اجتماعی و سیاسی ماست. همه چیز سیاسی و اقتصادی شده است. روزگاری که ما قلم به دست گرفتیم شرایط اینگونه نبود. من به خاطر دارم وقتی که به دکتر خانلری پیشنهاد کردیم که مجله سخن را دوباره شروع کند ایشان اکراه داشتند که این کار را دوباره شروع کنند. ما چند نفری بودیم که قبول کردیم زحمت کار را به عهده بگیریم و ایشان در جمع آوری مقالات و تصحیح آن کاری نداشتند و فقط اسمشان در مجله بود و ما گاهی هزینه های مربوط به چاپ مجله را خودمان پرداخت می کردیم آیا امروز شما کسی را می شناسید از جوانان که چنین کاری بکند و هزینه چنین کاری را بپردازد؟ سیاست و اقتصاد بر تمامی شئون ما سایه افکنده و نه تنها در ایران بلکه در اروپا و آمریکا هم شما دیگر چنین افرادی را که در قرن نوزدهم و بسیستم بودند را نمی بینید.

دکترمجتبایی در بخش دیگری از سخنانش اظهار داشت: دو چیز در جامعه می تواند خطرناک باشد. یکی قدرت و دیگری ثروت. هر دوی اینها اگر با قانون و اخلاق توام نباشد بدترین بلای جامعه و انسانیت خواهد بود و سعادت و نجات بشر هم وقتی خواهد بود که وقتی این دو با اخلاق و قانون توام باشد. متاسفانه شرایط به گونه ای است که اخلاق و قانون تقریبا فراموش شده است و به همه چیز نگاه اقتصادی می شود. دکتر ضیا موحد نیز از سخنرانان این نشست بود که درباره یکی از پایان نامه های برگزیده شده سخنانی ایراد کرد. او که در سخنانش به اهمیت تصحیح متون ادبی سخن می گفت درباره پایان نامه سنت تصحیح متن در ایران پس از اسلام گفت : وقتی که من این پایان نامه را دیدم بسیار تعجب کردم. چرا که ما جزو کشورهایی هستیم که بیشترین متون را داشتیم و از طرف دیگر بسیاری از اینها از قرآن نشات گرفته است.

همچنین مسئله احادیث نیز مطرح بود که به همین واسطه دو علم رجال و درایه تاسیس شد. بنابراین ما سابقه توجه به متون را داشتیم و همه چیز از فرنگ گرفته نشده است و من دنبال چنین سابقه ای می گشتم و خوشبختانه در این پایان نامه این سابقه با مستندات و تحقیقات بسیار قابل اتکا ثبت شده است.

دکتر محمدجعفر یاحقی نیز در این مراسم سخنانی کوتاه ایراد کرد. وی در بخشی از گفته هایش با اشاره به این نکته که سالها دغدغه متون داشته است گفت : متن برای من همیشه مهم بوده و اعتقاد خاصی به متن داشتم و دلم می خواست که در متن کار دانشگاهی متن پژوهی در دانشگاه ها باشد. متاسفانه در سالهای گذشته کمتر و اکنون بیشتر متون از دانشگاه ها فاصله می گیرد. من سالهاست که تصحیح متن تدریس می کنم و دانشجویان را تشویق می کنم که به این مسئله توجه کنند و خوشبختانه در برخی از موارد افرادی پیدا می شوند که علاقه‌مند به این موضوع می شوند.

‌وی همچنین از دکتر مجتبایی بابت راه اندازی چنین جایزه ای تشکر کرد و گفت : ایشان کار بزرگی کردند و نقطه عطفی است در فرهنگ ما که دیگر نهادها و افراد به این موضوع توجه کنند و حمایت کنند. با چنین کاری جوانانی تشویق می شوند و بعد به مرور افراد دیگری علاقه‌مند می شوند و استقبال هر سال بیشتر می شود. دکتر شهرام پازوکی نیز در این مراسم طی سخنانی درباره رساله نسب نامه و طریقه عرفانی شیخ اشراق گفت: آنچه که در این رساله انجام گرفته دنباله کارهایی است که انجام شده بعد از کارهایی که مرحوم هانری کربن در تصحیح آثار سهروردی داشته و اشاراتی که دکتر نصر و دکتر ضیایی در کتابهای خودشان دنبال کرده بودند ولی این کار در نوع خودش بدیع است چرا که درباره نسب نامه شیخ اشراق کاری صورت نگرفته است. مسئله نسب نامه و سلسله مراتب در میان اهل عرفان بسیار مهم است و در واقع نسب نامه نشان دهنده این است که وارث چه کسانی است. دانشجو در این رساله بیشتر به دنبال این بود که بداند میراث فکری سهروردی از کجاست. به عبارتی سهروردی مشخص نمی کند مرید چه کسی بوده اما آنچه که به عنوان نسب نامه می بینیم در واقع او وارث چه حکمتی بوده است.

لازم به ذکر است در آغاز این مراسم علی اصغر محمد خانی سخنانی درباره وضعیت پایان نامه های دانشجویی و اینکه متاسفانه موسساتی روی به پایان نامه نویسی آورده اند و حوزه علم و فرهنگ دچار نوعی تجاری سازی شده ایراد کرد و گزارشی از یکی از تحقیقات صورت گرفته درباره وضعیت پایان‌نامه‌ها در موسسات غیر مجازی که به پایان‌نامه نویسی روی آورده‌اند برای حضار قرائت کرد.

همچنین در این مراسم استادان سخنران نیز نقدهایی درباره وضعیت آموزشی در دانشگاه ها و تحقیقاتی که صورت می گیرد وارد ساختند. در پایان این مراسم به پایان‌نامه‌ها برگزیده سه سکه‌ تمام بهار آزادی و لوح یادبود و به پایان‌نامه‌‌های تشویقی یک سکه‌ تمام بهار آزادی و لوح یادبود تعلق گرفت که متن لوح های یاد بود توسط دکتر مجتبایی تقریر شده است.

اطلاعات