گزارش سخنرانی دکتر حسن بلخاری در مراسم بزرگداشت کلنل محمدتقی خان پسیان

مراسم بزرگداشت کلنل محمدتقی خان پسیان، مبارز راه آزادی، سه‌شنبه ۳ دی ماه ۹۸ با حضور جمعی از علاقه‌مندان به حوزه تاریخ معاصر در تالار شهید مطهری انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.

در این مراسم حسن بلخاری، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی؛ مرتضی رسولی‌پور، پژوهشگر تاریخ معاصر؛ محمدرضا حاج بابایی، عضو هیأت علمی‌ دانشگاه علامه طباطبائی و مسعود کوهستانی‌نژاد، پژوهشگر تاریخ، سخنرانی کردند.
حسن بلخاری در ابتدای این نشست گفت: این طور به نظر می‌رسد که انجمن آثار و مفاخر فرهنگی باید به بزرگان عرصه فرهنگ و اندیشه بپردازد، اما گستره مفهوم «مفخر» و «مفاخر» خیلی وسیع‌تر از دانشمندان، فلاسفه و حکماست، زیرا یک کشور هم به اندیشه‌ورزی و عظمت و تلاش‌های دانشمندان نیاز دارد و هم به رشادت و شجاعت و غیرت سربازان وطن دوست  خود محتاج است که خاک وطن را حفظ می‌کنند، لذا ما معتقدیم که وطن دوستانی چون مرحوم کلنل محمدتقی خان پسیان در دوره پر از ابهام مشروطیت و دیکتاتوری رضاخان     برای اعتلای ایران تلاش‌های فراوانی کردند؛ پس شخصیتی چون پسیان نیز از جمله مفاخر کشور است.
او اضافه کرد: «پسیان» در جوانی و در سن ۳۰ سالگی به شهادت رسید، اما اثری شگرف در تاریخ وطن دوستی از خود به جای گذاشت و اشعاری که عارف قزوینی، بهار و ایرج میرزا و برخی دیگر از شعرا در رثای او سروده‌اند، حاکی از شخصیت تاثیرگذار این مبارز آزادی خواه است که در تاریخ ایران جاودانه شده است.
استاد دانشگاه تهران ادامه داد: در لحظات پایانی حیات کلنل محمدتقی پسیان، گفت‌وگویی میان او و نایب حاجی‌خان تفرشی رخ می‌‌دهد. کلنل از همراهان و یاران خود می‌‌خواهد او را رها کرده و به زندگی و میان زن و فرزند خود برگردند: «حاجی‌خان، من می‌‌دانم صاحب‌منصبان من، به من خیانت کرده‌اند. اگر امروز در جنگ کشته نشوم، ممکن است فردا در رختخواب مرا بکشند! بنابراین، مرگ را بر عقب‌نشینی ترجیح می‌‌دهم و من غیر از مادر پیر برای خود کس دیگری را سراغ ندارم، ولی زن و فرزندان در انتظار شما و سایرین می‌‌باشند، عقیده دارم شماها عقب‌نشینی نموده به جعفرآباد بروید، من در اینجا باقی خواهم بود.» یاران کلنل نمی‌‌پذیرند و با این مبارزِ راه آزادی و شرف می‌‌مانند و کلام واپسین مرحوم پسیان را تاریخ این‌گونه در بطن و متن خود حفظ می‌‌کند که: «از این وفاداری متشکرم، گرچه قطع دارم کسی از این مهلکه جان سالم به سلامت درنخواهد برد ولی احیاناً اگر یکی از شماها سلامت ماندید بگوئید: با خون من روی کفنم بنویسند «وطن» و برای مادرم بفرستند.»
بلخاری تاکید کرد: در لحظاتی که هستی جاودانه انسان‌ها رقم می‌‌خورد، کم هستند افرادی که در این لحظات خاص، شرافت را بر ذلت ترجیح می‌دهند که این به نظر من یادآور آن لحظه است که امام حسین(ع) در شب عاشورا از یاران خود خواستند که پس از خاموش شدن چراغ‌ها، صحنه بلا را ترک کنند و البته این را ربط می‌‌دهم به اینکه امام فرمود: اگر دین ندارید لااقل آزاده باشید؛ که این آزادگی یکی از مصادیقش مرحوم پسیان است، چون حاضر بود اگر همه اطرافیان بروند و او خود راه حق را پی بگیرد.
او در ادامه سخنرانی خود گفت: البته خلق‌وخوی همراه با آزادی و حریت محمدتقی پسیان، ریشه در تربیت مذهبی او، آن هم در دامان مادری چون عزت‌الحاجیه دارد، زیرا در باب دیگری نیز می‌‌بینیم که پسیان در شکایت و شکوه از رنج و درد زمان، به قرائت شعری از حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله علیها) می‌‌پردازد که پس از رحلت پدر و بر سر مزار ایشان از عمق دل بر زبان مبارکشان جاری کرده بودند، او می‌‌گوید: «در مدت این کشمکش چه کشیده و چه دیدم، غیر قابل تصور و حقیقت غیرممکن‌التقریر است. همین‌قدر باید متذکر شعر عربی منسوب به حضرت زهرا (سلام‌الله علیها) شده و بگویم: «صبت علی مصائب لو انّها/ صبت علی الایام صرن لیالیا.»
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی تاکید کرد: بیان این شعر حضرت زهرا(س) از زبان مرحوم پسیان حاکی از توجه او به مذهب و البته اولویت وطن دوستی برای اوست، آنجا که می‌‌گوید: «من ایران و ایرانی را نه فقط دوست داشته بلکه پرستش می‌‌کنم… مرا اگر بکشند قطرات خونم کلمه ایران را ترسیم خواهد نمود و اگر بسوزانند، خاکسترم نام وطن را تشکیل خواهد داد. قدمی‌ برخلاف رضای خدا و صلاح مملکت برنداشتم… به تصدیق دوست و دشمن عفّت و شرافت سربازی را همیشه محفوظ داشته‌ام. آنچه کرده‌ام مطابق حکم بوده و از قضا احکام هم به حق صادر می‌‌شده است و گمان ندارم در تاریخ ایران و مخصوصاً در تاریخ مشروطیت چنین نظم و ترتیبی به ظهور و بروز رسیده باشد. من اولین کسی هستم که حساب وجوه دریافتی ایام تصدّی خود را به میل و رضای خاطر خود پس داده و از بودجه مصوبه ایالتی فقط آن مقدار به خرج آوردم که استحقاقش را داشتم و برای پرداخت مستمری‌های فقرا و ضعفا لازم و واجب بود برای اولین دفعه اعانه‌ای که برای قشون گرفته می‌‌شد، به همان مصرف خودش رسانده و به کمک صاحب‌‌منصبان لایق و فداکار خود و به سرعت برق چندین باطالیان پیاده و فوج سوار حاضر خدمت نموده با صاحب‌منصبان یک باطالیان شش مقابل آن‌ را اداره کردم.»
او ادامه داد: باید به این نکته مهم درباره کلنل پسیان اشاره کرد که جزئیات زندگی و حیات آن مرحوم حاکی از روح بلند و روحیه آزادمنشانه اوست. این جملات آن فقید به خوبی بیانگر این روحیه است. او می‌گوید: «مرا اگر بکشند، قطرات خونم کلمه ایران را ترسیم خواهد نمود و اگر بسوزانند خاکسترم نام وطن را تشکیل خواهد داد.» همانطور که ملاحظه می‌کنید اعتقاد و باور به عظمت و اعتلای وطن در بطن و متن جملات فوق، ظهوری مطلق و آشکار دارد.
بلخاری در پایان سخنان خود گفت: مرحوم کلنل پسیان در تمام حیات خود، اعتقادی راسخ به «حب الوطن من الایمان» داشت و امیدوارم خداوند روح آن مرحوم را با روح شهدا و صلحا محشور نماید.