هرکه عالمی را تکریم کند خداوند را تکریم نموده است

پیش همایش ملی بزرگداشت «آیت‌الله محمد کوهستانی» پنجشنبه نهم تیرماه ۱۴۰۱ با حضور شخصیت های علمی و دینی، مدیران استان های مازندران و خراسان رضوی و شاگردان این عالم فرزانه در سالن شیخ طبرسی بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد.

حسن بلخاری رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی طی سخنانی در این برنامه گفت: امیدواریم با همکاری دبیرخانه همایش بزرگداشت مرحوم آیت‌الله کوهستانی مقالات ارائه شده هرچه زودتر به انجمن آثار و مفاخر فرهنگی واصل گردد تا کتاب این همایش به کوشش این مجموعه فرهنگی منتشر شود و مجموعه انتشارات ما را متبرک نماید.
او ادامه داد: در ابتدا روایتی از حضرت رسول اکرم (ص) را در باب تکریم علما قرائت می کنم. پیامبر اعظم در روایت گرانقدری می فرمایند: « مَنْ أَکْرَمَ عَالِما فَقَدْ أَکْرَمَنِی، وَ مَنْ أَکْرَمَنِی فَقَدْ أَکْرَمَ اللهَ، وَ مَنْ أَکْرَمَ اللهَ فَمَصِیرُهُ إِلَی الْجَنَّهِ. » این حدیث در جامع الاخبار آمده است و من هنگامی که مسولیت انجمن را در سال ???? به عهده گرفتم از همکاران خواستم متن عربی آن را به خط عربی ثلث و فارسی آن را جناب استاد امیرخانی به خط نستعلیق ( که ابداع ما ایرانیان است) نگاشتند و در تالار اصلی انجمن، این آثار را نصب کردیم.
استاد دانشگاه تهران ادامه داد: حضرت می فرمایند هر که عالمی را تکریم کند، مرا تکریم کرده است. مبنای این حدیث هم دو آیه از قرآن کریم است: «وَمَا رَمَیْتَ إِذْ رَمَیْتَ وَلَکِنَّ اللَّهَ رَمَى» دست پیامبر؛ دست خداست. همچنین «إِنَّ الَّذِینَ یُبَایِعُونَکَ إِنَّمَا یُبَایِعُونَ اللَّهَ یَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیْدِیهِمْ» حضرت می فرماید کسی که عالمی را تکریم کند مرا تکریم کرده است و هر که مرا تکریم کند خداوند را تکریم کرده است و هرکه خداوند را تکریم کند «مصیر» او به سوی جنت است. می دانید که «مصیر» در این روایت با «صاد» نوشته می شود. «مسیر» به «سین» همان «سُبحان الّذی أسری بِعبده لیلا مِن المسجدِ الحرام إلی المسجد الأقصی» است. در شب معراج خداوند پیامبر(ص) را از مسجدالحرام به مسجد الاقصی سیر می دهد. اما «مصیر» در این روایت رسول خدا یکی از بنیادی ترین مسائل فلسفه اسلامی- به تعبیر ملاصدرا مساله «صیرورت» و «شدن» است. هرچه در عالم هست جز انسان مصداق «بودن» است و انسان مصداق «شدن و صیرورت». یعنی در مراحل حیات خود متحول به سوی حضرت حق می شود. حضرت رسول اکرم(ص) در روایتی که قرائت کردم می فرماید آنکه عالمی را تکریم کند، مرا تکریم کرده و هر که مرا تکریم کند خدا را تکریم کرده است و این نشان از صیرورت او به سمت حضرت حق است. اگر حیات انسان مصداق صیرورت نباشد، مغبون خواهد بود.
بلخاری تاکید کرد: برمبنای این حدیث، اگر این مقام تکریم کننده و تجلیل کننده از عالم باشد، حال مقام خود عالم کجاست؟ این نکته فوق‌العاده مهم و قابل توجهی است. هیچ تمدن و دینی جز اسلام و تشیع مقام حضرت علم و عالم را به این وسعت پاس نداشته، به همین دلیل در طول تاریخ تمدن همواره تشیع به حضور، تکریم، اکرام و اجلال عالمان؛ زنده بوده است.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: خداوند در قرآن کریم می فرماید: «شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَالْمَلَائِکَهُ وَأُولُو الْعِلْمِ»؛ من از این آیه شریفه در حیرتم! می‌دانید که غایت اندیشه نزد تفکر ما «حیرت» است… طبق این آیه خداوند خود به وحدانیت خود شهادت می دهد! این به چه معناست؟ آیا بنا بر این معنا، شهادت علما یا صاحبان علم از سنخ و جنس شهادت حق نیست؟ آیا تنها این عالِم نیست که چون حق بر وحدانیت حق شهادت می دهد؟ چرا مومنان و زاهدان را نگفت! چرا عارفان را نگفت و صاحبان علم و علما را آورد! چون دیگران گلیم خود را از آب بیرون می کشند، اما عالم هادی و راهنمای مردم است.
استاد دانشگاه تهران در ادامه با اشاره اینکه از مرحوم آیت‌الله کوهستانی آثار فراوانی به جا نمانده است گفت: در در این ایام که خود را برای سخنرانی در این مجلس شریف آماده می کردم متوجه شدم که آثار بسیار محدودی «از» و «درباره» مرحوم آیت‌الله کوهستانی موجود است. چراکه ایشان خود مُحَقَق در دین بودند و مقام تحقیق با مقام «تحقق» نزد علمای وارسته شیعه متفاوت است. همانطور که بیان کردم آثاری که در باب ایشان نوشته شده است هم محدود و اکثرا از روی هم نوشته شده اند که باید برای این مسأله فکر اساسی کرد. با این حال در توضیح آیه شریفه «شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَالْمَلَائِکَهُ وَأُولُو الْعِلْمِ» از بیان خود مرحوم ایشان استفاده می کنم که می گویند: دامادی انسان روزی است که او را پس از شست‌وشو و غسل آن هم با سدر و کافور و پوشاندن لباس سفید روی دست می گیرند و از هر طرف صدا می زنند «لا اله الله» . اگر آن روز خدای بزرگ به من اجازه دهد، منِ شیخ محمد کوهستانی سر از تابوت بیرون می آورم و خطاب به مردم می گویم قدر «لا اله الا الله» را بدانید! یا درجای دیگر می گویند: فردای قیامت مردم دوست دارند به دنیا باز گردند و یک «لا اله الا الله» بگویند و بعد بمیرند! ظاهرا در لحظات آخر عمر نیز فرموده اند: مگر راهی جز راه خدا و در مسیر خدا بودن وجود دارد.
بلخاری ادامه داد: حال بازگردیم به آیه شریفه: «شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَالْمَلَائِکَهُ وَأُولُو الْعِلْمِ». مقام عالم که این است؛ آن که تکریم عالم کند آن؛ خود عالم سنخ شهادتش به تعبیر صریح قرآن از سنخ شهادت حق است؛ اگر «و» عطف قلمداد شود نه «و» فصل.
او در بخش پایانی سخنان خود تصریح کرد: به نظر می‌رسد به ویژه در مذهب شیعه، غایت علم تحقیق در باب علم نیست که تحقق علم است. عالِم شیعه تجسم علم است نه صرفا مبین علم. ما بحثی در فلسفه داریم که می‌گویند در قلمرو فلسفه، غایت «فلسفه ورزی» نیست! غایت آن است که شخص در حیات خود عین فلسفه شود. می گویند در تاریخ فلاسفه، سقراط از جمله کسانی بود که محقِق فلسفه نبود، محقَق فلسفه بود یعنی فلسفه را زندگی کرده بود! تجسم فلسفه بود! این را ما در آپولوژی افلاطون می فهمیم هنگامی که ایشان از عقلانیت و شرافت انسان دفاع می کند. در فلسفه گاهی برخی فلاسفه به مقام تحقُق می رسند، گاهی در مقام تحقیق می مانند. من شهادت می‌دهم که مرحوم آیت‌الله کوهستانی در مساله علم به تحقٌق رسیدند. اینکه آیت‌الله کوهستانی چیز زیادی ننوشته اند شاید به این دلیل بود که می خواستند محقَق در علم باشند و مردم چون در او می نگرند حقیقت عالِم را ببینند. به نظر می‌رسد غایت در این مذهب، تحق علم است نه تحقیق در علم؛ البته این به معنی نفی تحقیق نیست، نفی غایت انگاری تحقیق است. لذاباید آنچه را که عالم می گوید به عینه در سیما، کردار و رفتار او ببینیم. از اینرو فعلی که به عمل ارائه شود بر جان می نشیند که این امر در مرحوم آیت‌الله کوهستانی محقق شده بود.
در ابتدای این برنامه نیز حجت‌الاسلام جباری امام‌جمعه شهرستان بهشهر ضمن خوش آمد به حاضرین، طی سخنانی گفت: ما باید شخصیت آیت‌الله کوهستانی را به مردم بیشتر بشناسانیم و خرسندیم که در این مسیر شاهد تلاش مسوولان هستیم.
سپس حسین جوادی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران و دبیر همایش، گزارشی از روند اجرایی همایش ارائه کرد و از فعالیت کمیته علمی در جمع آوری مجموعه مقالات و انتشار و چاپ آن قدردانی کرد.
محمود شالویی مدیرکل حوزه وزارتی و دستیار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در سخنانی در خصوص جایگاه علما به ویژه آیت‌الله العظمی کوهستانی سخنانی ایراد کرد .
او گفت : عالمانی چون آیت‌الله کوهستانی لنگرگاه های زمین و ملجأ و پناهگاه مردم اند و ما باید شناسایی آنها را در جامعه و در بین عموم مردم افزایش دهیم. چراکه سبک زندگی، آثار و رفتار این علما اگر در جامعه رسوخ کند کاری بسیار عظیم در حوزه نشر فرهنگ اسلامی صورت می‌گیرد.
سپس آیت‌الله سیداحمد علم الهدی نماینده ولی‌فقیه در استان خراسان رضوی و امام‌جمعه مشهد مقدس نیز در سخنانی گفت : آیت‌الله العظمی کوهستانی عالم عارف و انسان بزرگواری بود که مراحل کمال الهی را تا بالاترین درجات پیمود و بهترین توشه را در عرصه زندگی برداشت .
او آیت‌الله کوهستانی را عالمی برجسته و با تقوا عنوان و اظهار کرد: در جامعه ای که همه سیاست زده شده و به آخرت و مقامات عالیه عبودیت پرودگار چندان فکر نمی کنند؛ جای آیت‌الله کوهستانی خالی است که بخش عظیمی از معنویت کشور را در روستای کوچک کوهستان تامین می کرد.
سپس آیت‌الله محمدی لائینی نماینده ولی‌فقیه در استان مازندران هم در سخنانی گفت : تجلیل از علم و عالم و دین وظیفه ماست.
او افزود: آیت‌الله العظمی کوهستانی انسانی صاحب نفوذ و صاحب نفس زکیه بود که با این خصوصیت ها ، عموم مردم را جذب خویش می کرد. اعتماد به خدا از ویژگی های شخصیت ایشان بود که باعث تحولی عظیم در جان او گردید.
محمود حسینی پور استاندار مازندران هم آخرین سخنران این همایش بود ، او گفت : آیت‌الله کوهستانی جامع ترین و کامل ترین عالم استان و جهان تشیع بود که جا دارد ابعاد گوناگون شخصیتی ایشان برای جامعه تبیین شود‌.
او ابراز امیدواری کرد که در آینده کنگره های بین‌المللی برای شخصیت های بزرگ استان مازندران برگزار شود.
در پایان مسوولان و حاضرین از نمایشگاه چهل سخن قصار آیت‌الله کوهستانی که به خط استاد هاتفی به رشته تحریر در آمده بود نیز بازدید کردند.
همایش ملی آیت‌الله کوهستانی، در آبان ماه سال جاری با حضور مسوولان کشوری، استانی ، علما و روحانیون، مفاخر و مشاهیر و فرهیختگان کشور و استان مازندران در شهرستان بهشهر برگزار خواهد شد.