گفت‌وگوهای سعدی در بوستان

کتاب «گفت‌وگوهای سعدی» با موضوع بررسی گفت‌وگوهای سعدی در بوستان با تألیف «معصومه هدهدی» منتشر شد.

کتاب «گفت‌وگوهای سعدی» نوشته «معصومه هدهدی» دارای شش فصل نظیر «کندوکاو مسأ‌له گفت‌وگو»، «کارکرد و اهمیت گفت‌وگو»، «ارتباط و گفت‌وگوی سنتی»، «تحلیل گفت‌وگوهای بوستان»، «انواع گفت‌وگو با توجه به پیام مخاطبان» و «رهیافت‌ها و راهبردهای گفت‌وگو» است.

نویسنده در این کتاب، علاوه بر ارزیابی و تحلیل در تمامی حکابات سعدی و گفت‌وگوهای مندرج در آن، از کتاب «بوستان» به کوشش «محمد خزائلی» نیز کمک گرفته است.

معصومه هدهدی، نویسنده کتاب «گفت‌وگوهای سعدی» معتقد است که شاید بتوان سعدی را یکی از کم‌نظیرترین شاعرانی دانست که گفت‌وگو و گفت‌وشنود، در کلیت اثر او به عنوان هسته و شاخص وجود دارد و بار اصلی مضامین و درون مایه اشعار بردوش پیام‌هایی است که در جریان گفت‌وگوها ردوبدل می‌شود.

با توجه به انتخاب طرفین این گفت‌وگوها مشخص می‌شود، سعدی فراتر از مرزهای جغرافیایی، دینی و ملی می‌اندیشیده است و گفت‌وگوها تا حدود زیادی زنگ و بویی جهانی و بین‌المللی دارند.

در بخش پنجم این کتاب درباره «پیام در شعر» می‌خوانیم: از جمله رسالت‌های شعر یکی این است که مردم را از حالت بی‌اعتنایی درآورد و آنها را وا دارد تا به طبیعت و رمز و راز جهان توجه کنند. شعر، محرکی است بر ضد «بی حالی وحشیانه» عصر حاضر، ولی البت هباید احساسات و نوع درست آگاهی را برانگیزد.

درون مایه در شعر با درون مایه در داستان یا حکایت متفاوت است. در یک شعر ممکن است مضمونی متحد و یک دست وجود نداشته باشد و چندین پیام یا مضمون، همزمان، ساختمان آن را تشکیل دهند اما در داستان به ندرت درون مایه از یک یا دو تا تجاوز می‌کند.

در بخش دیگری از کتاب «گفت‌وگوهای سعدی» درباره «مفاخره در بوستان»، آمده است: در ادبیات فارسی، مفاخره نیز نوعی از گفت‌وگو بوده است که در آن شاعر از خود سخن می‌گوید. هر چند که این شیوه را کمتر می‌توان در چارچوب دیالوگ و گفت‌وگو آورد اما از آنجا که سعدی برای ورود به آن خواننده را مخاطب قرار می‌دهد، شرح مختصری از آن بازم می‌نمایاند.

سعدی در باب چهارم بوستان که باب تواضع نام گرفته است، از این فرصت به خوبی و شایستگی برای افتخار به خود سود جسته و برای آن که این مفاخره در نظر شنونده یا خواننده زشت و ناپسند جلوه نکند، ابتدا موضوع تواضع و خاکی‌بودن خود را بیان می‌کند و بعد با این مقدمه به مخاطب خطاب می‌کند که «اگر من خاک گشتم و از بین رفتم» در عوض نیک بنگر تا گلشن معنی توسط من شکفته و گل‌های حقایق برستد و هیچ هزار دستان در آن بوستان بدین گونه نغمه دل‌انگیز و آهنگ نغز نسروده و شگفت است که اگر چنین عندلیبی خوشخوان جان دهد و از نوا خاموش ماند و بر استخوان پوسیده وی گلی ندمد.

در مفاخره سعدی با برجسته کردن نقش ترغیبی زبان که جت‌گیری آن متوجه مخاطب است و بیشتر از جملات امری استفاده می‌شود با خواننده‌اش گفتار دارد.

سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران کتاب «گفت‌وگوهای سعدی» تألیف «معصومه هدهدی» را در ۱۲۴ صفحه و با قیمت ۵۰۰۰ تومان منتشر و روانه بازار نشر کرده است.